حل شدن نمک در آب

حل شدن نمک در آب

اضافه کردن نمک به مواد غذایی و خوراکی یکی از معمول ترین کارهایی است که روزانه انجام می دهیم. حتی برخی بنا به عادت برای خوردن میوه ها هم از نمک نمی گذرند و با افزودن کمی و تنها کمی نمک به میوه ها، مزه آن را دلچسب تر می کنند.
به عنوان کسی که این روزها با شیمی سر و کار دارد و مدام به دنبال تحقیق و بررسی خواص مواد شیمیایی صنعتی و خوراکی است، تصمیم گرفتم کمی هم در رابطه با این ماده شیمیایی که بی سر و صدا خودش را به زندگی روزانه ما وارد کرده به گونه ای که به اعتقاد خیلی از افراد بدون نمک نمی توان زندگی کرد، صحبت کنیم.
اولین چیزی که از دید شیمی در رابطه با نمک می توان به آن توجه کرد این است که با حل کردن نمک در آب واکنش شیمیایی رخ می دهد یا فیزیکی؟ همان طور که می دانید در واکنش شیمیایی از ترکیب دو یا چند ماده با هم یک تغییر شیمیایی رخ داده و مواد جدیدی حاصل می شود. در حالیکه در واکنش فیزیکی تنها ظاهر مواد تغییر می کند و هیچ ماده جدیدی حاصل نمی شود.
در واکنش شیمیایی مواد اولیه و مواد حاصل از واکنش با هم کاملا متفاوت هستند و امکان تبدیل مواد حاصل از واکنش به مواد اولیه وجود ندارد. به عبارت دیگر واکنش های شیمیایی واکنش های برگشت پذیر نیستند؛ درحالیکه واکنش های فیزیکی برگشت پذیر بوده و فرآورده های واکنش به راحتی به مواد اولیه آن تبدیل می شود.

افزایش نقطه جوش آب در اثر افزودن نمک

همه می دانیم افزودن نمک به آب دمای جوش آن را افزایش می دهد. بد نیست بدانید با افزودن 58 گرم نمک به یک کیلوگرم آب تنها 0.5 درجه سانتی گراد افزایش دمای جوش را شاهد هستیم. این افزایش دما تنها منحصر به نمک نیست، در واقع با اضافه کردن هر محلول غیرفرار به یک حلال مانند آب افزایش دمای جوش رخ می دهد.

به نظر شما چرا نمک باعث افزایش نقطه جوش می شود؟
همان طور که در بالا گفتیم نمک در اثر حل شدن در آب به یون های سدیم و کلرید تجزیه می شود. این یون های دارای بار مثبت و منفی میزان نیروی بین مولکولی مولکول های آب را تغییر می دهند. بدین صورت که مولکول آب که از دو عنصر هیدروژن و اکسیژن ساخته شده است، خود یک مولکول قطبی است که سر اکسیژن آن به صورت جزئی بار منفی و سر هیدروژن آن به صورت جزئی بار مثبت دارد.
در محلول آب و نمک، کاتیون های سدیم به سمت سر اکسیژن و آنیون های کلرید به سمت سر هیدروژن دار مولکول آب می رود. با توجه به اینکه برهمکنش یونی-دوقطبی نسبت به پیوند هیدروژنی موجود بین مولکول های آب قوی تر است، به انرژی بیشتری برای جدا کردن یون های حاصل از حل شدن نمک در آب و رسیدن به دمای بخار نیاز است.
درصورتی که تمام آب موجود را با حرارت دادن تبخیر کنید، یون های سدیم و کلرید برای تبدیل به نمک با هم ترکیب می شوند. همین امر دلیلی است بر اشتباه رایج عموم مردم که حل شدن نمک در آب را واکنش فیزیکی می دانند.